غلظت خون چیست؟

افزایش تعداد گلبول های قرمز در واحد حجم خون را اصطلاحا غلظت خون می  گویند. در این حالت تعداد هموگلوبین های خون فرد بیمار بیشتر از یک فرد عادی است.

میزان هموگلوبین خون در زنان باید بین 12 تا 14 گرم در دسی لیتر و در مردان بین 14 تا 16 گرم در دسی لیتر باشد و اگر این عدد در زنان از 16 و در مردان از 18 بالاتر برود، بیماری غلظت خون محسوب می شود.3


چرا خون غلیظ می‌‌شود؟

تنها راهی ‌که نشان می‌‌دهد فردی غلظت خون دارد یا نه، دادن آزمایش خون و اندازه‌گیری (اچ.تی.سی) هماتوکریت است. بعد از اینکه جواب آماده شد، پزشک دو دسته علت اولیه و ثانویه پیش رو دارد:

۱. علت اولیه: مغز استخوان بدون هیچ محرکی از بیرون، خود به خود رفتار آنارشیستی نشان داده و شروع به تولید گلبول قرمز می‌‌کند که به آن پلیستمی می‌‌گویند و افزایش غلظت اولیه نامیده می‌‌شود بدون وجود علت ثانویه. درصد کمی از غلظت خون شامل علت اولیه می‌‌شود.

۲. علت ثانویه: بین ۹۵-۹۰درصد از کسانی‌که با غلظت خون به متخصص مراجعه می‌‌کنند، افرادی هستند که غلظت خون ثانویه دارند و این موضوع زمانی اتفاق می‌‌افتد که اکسیژن کافی به بافت‌‌های بدن نرسد. با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به‌نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می‌‌شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک می‌‌کند تا بتواند کمبود اکسیژن‌رسانی به بافت‌‌های بدن را با افزایش تولید گلبول قرمز جبران کند. نمونه کسانی‌که با این مشکل مواجه می‌‌شوند، افرادی هستند که در ارتفاعات بلند و کوهستانی زندگی می‌‌کنند و چون با کمبود اکسیژن روبه‌رو هستند، دچار بیماری غلظت خون می‌‌شوند.

گاهی اوقات اکسیژن محیط مناسب است، اما به دلیل مشکلات ریوی، فرد دچار غلظت خون می‌‌شود یا ممکن است اکسیژن از ریه وارد خون شود، اما به‌دلیل مشکلات خونی، بین خون شریانی و وریدی، مشکلی وجود داشته باشد و خونی که در ریه پر از اکسیژن شده، بلافاصله با خون کم اکسیژن مخلوط شده و همین مساله سبب بروز غلظت خون شود. علت بعدی، هموگلوبین مادرزادی است که در آن افراد فامیل پرخون هستند و به علل مختلفی، مغز استخوان به گلبول‌سازی تحریک شود. یکی دیگر از علل مهم غلظت خون، کشیدن سیگار و مسمومیت با مونوکسیدکربن است که در نتیجه آنها اکسیژن‌رسانی به خون کم شده و غلظت خون ثانویه ایجاد می‌‌شود.

مصرف دخانیات یکی از علت‌‌های جدی درکنار مسائل قلبی است که هم باعث بروز سرطان شده و هم سبب غلیظ شدن خون فرد می‌‌شود. فرض کنید فردی مدام سردرد دارد و جریان خونش سیالیت و روانی لازم را ندارد و مرتب در خواب، خواب‌زده می‌‌شود، آیا چنین فردی در طول روز عصبی نیست؟ می‌‌تواند تمرکز لازم را برای انجام کار‌هایش داشته باشد؟ نه. ممکن است ما نتوانیم کار زیادی برای بیماری مادرزادی قلبی که خون پراکسیژن و کم‌اکسیژن در آن با هم مخلوط می‌‌شوند یا بیماری مغز استخوان انجام دهیم، اما مشکلی که به‌دست خود ما ایجاد شد، فقط نیاز به اراده دارد. بیماران وقتی به ما مراجعه می‌کنند، می‌بینیم عصبی هستند و دائم سردرد دارند که علت هم پرخونی است و مشکل هم مصرف سیگار و دخانیات است.2


نشانه‌های غلظت خون


بنفش شدن لب‌ها
وقتی میزان هموگلوبین بدون اکسیژن بیش‌ازحد باشد، مخاط‌‌های بدن مثل لب، به رنگ بنفش درمی‌آیند. انگشتان دست‌وپا و زیر ناخن‌ها بنفش شده، چشم‌‌ها پرخون و پوست صورت نیز برافروخته می‌‌شود.

سرگیجه
وقتی غلظت هموگلوبین خون زیاد می‌‌شود، سیالیت، روانی و حرکت خون کم شده و فرد دچار سرگیجه و رخوت شده و خون‌دماغ می‌‌شود. اگر سرگیجه و رخوت بدون هیچ دلیل زمینه‌ای دیگری سراغ شما بیاید و گاه و بی‌گاه بینی‌تان هم خون‌ریزی کند، ممکن است غلظت خون داشته باشید.

نفس‌نفس زدن
کسانی‌که مشکل ریوی دارند، تنگی نفس پیدا می‌‌کنند و نفس‌نفس می‌‌زنند هم، ممکن است به‌خاطر غلظت خون‌شان دچار تشدید این علائم شده باشند. پس هر تنگی نفسی را به حساب آلرژی یا آلودگی هوا نگذارید. گذشته از این، افرادی‌که مشکل قلبی دارند و تپش قلب پیدا می‌‌کنند هم می‌‌توانند دچار این مشکل باشند.4


عامل رقیق کننده خون

یک نوع رقیق کننده خون، ماده ای به نام سالیسیلات (Salicylates) است که مانع جذب ویتامین K در بدن می شود. ویتامین K نقش مهمی در لخته شدن خون در بدن دارد. یکی از معروف‌ترین رقیق کننده‌های خون آسپرین است اما بیشتر مواد غذایی مانند طعم‌دهنده‌ها و مواد نگه‌دارنده نقش سالیسیلات را دارند. مواد غذایی که سرشار از این ماده است شامل ادویه، میوه، میوه خشک، میوه مغزدار، مواد طعم‌دهنده و نگه‌دارنده است.

گیاهان و ادویه‌های سرشار از سالیسیلات
* پودر کالری
* پودر فلفل قرمز
* زنجبیل
* دارچین
* شوید
* آویشن
* مرزنگوش
* زردچوبه
* شیرین بیان
* کلم
* نعناع
* سیر
* پیاز
* روغن زیتون
* کلم بروکلی
* گلم کلم
* کاهو

 میوه های سرشار از سالیسیلات
* کشمش
* آلو
* گیلاس
* زغال اخته
* انگور
* توت فرنگی
* نارنگی
* پرتقال1


درمان سنتی غلظت خون با دمنوش نعنا

نعناع مقوی و نشاط‌آور بوده و خون غلیظ را رقیق می‌کند همچنین خوردن دم‌نوش نعناع برای رفع درد سینه و پهلو مفید است؛ نعناع تقویت‌کننده دهانه معده است و نفخ بدن را از بین می‌برد, برای کسانی که حالت تهوع دارند و بالا می‌آورند خوردن نعناع بسیار مفید است چرا که فم معده را تقویت می‌کند.5


طرز تهیه شربت انار مُنَعنَع (نعناعی)

برای رفع تهوع و استفراغ همچنین برای درمان بی‌اشتهایی به‌خصوص در اطفال می‌توان شربت انار نعناع را درست کرد که برای تهیه این شربت، آب انار ترش یک واحد، شکر یک و نیم واحد و آب نعناع یا عرق نعناع نیم واحد نیاز داریم.

برای تهیه آن، آب انار را به‌همراه شکر حرارت دهید تا به‌قوام آید, پس از آن، عرق نعناع را اضافه و مخلوط کنید, این شربت را می‌توان در یخچال نگهداری کرد و به‌تنهایی یا با کمی آب مخلوط و مصرف کرد.5


چطور جلوگیری کنیم؟

افراد بهتر است هم برای جلوگیری از غلیظ شدن خون و هم برای کمک به نیازمندان، به طور مستمر خون بدهند. مردان بهتر است هر سه ماه و زنان هر چهار ماه یکبار خون شان را اهدا کنند.3


پی نوشت:
1.www.beytoote.com
2.www.yjc.ir
3.www.asriran.com
4.www.ana.ir
5.www.jadidtarin.com